سلامت روان بر طرز تفکر، احساس و عمل افراد تأثیر می گذارد. مراقبت از سلامت روان ما به اندازه داشتن بدنی سالم مهم است. اختلالات سلامت روان در کودکان عموماً به عنوان تأخیر یا اختلال در رشد تفکر، رفتار، مهارت‌های اجتماعی یا تنظیم احساسات متناسب با سن تعریف می‌شود. این اختلات برای کودکان ناراحت کننده است و توانایی آنها را برای عملکرد خوب در خانه، مدرسه یا سایر موقعیت های اجتماعی مختل می کند.
طبق آمار، مراجعه کودکان 5 تا 11 سال 24 درصد و نوجوانان 12 تا 17 سال 31 درصد به مراکز مشاوره افزایش داشته است. بنابراین سبک زندگی سالم کودکان دارای اهمیت زیادی است و در حال حاضر بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته است.

سلامت روان کودک یعنی چه؟

اختلالات روانی در میان کودکان به عنوان تغییرات جدی در نحوه‌ٔ یادگیری، رفتار یا کنترل احساسات که موجب بروز پریشانی و مشکلات روزانه می‌شود، توصیف شده است. بسیاری از کودکان گهگاه ترس و نگرانی را تجربه می‌کنند یا رفتارهای مخرب دارند. اگر علائم جدی و مداوم باشد و در فعالیت‌های مدرسه، خانه یا بازی تداخل ایجاد کند، ممکن است مبتلا به اختلال روانی، یعنی اختلالی که مربوط به سلامت روان است تشخیص داده شود.

سلامت روان تنها نبود یک اختلال روانی نیست. کودکانی که اختلال روانی ندارند ممکن است از این نظر ‌که تا چه اندازه خوب عمل می‌کنند با هم متفاوت باشند و کودکانی که مبتلا به اختلال روانی مشترکی تشخیص داده شده‌اند ممکن است از نظر قدرت و ضعف در میزان رشد و نحوه‌ٔ مواجهه با مشکل، و در کیفیت زندگی‌شان با هم متفاوت باشند. در نظر گرفتن سلامت روان به عنوان یک پیوستار و شناسایی اختلالات روانی خاص، هر دو راه‌هایی برای درک سطح عملکرد کودکان است

علائم مشکلات روانی کودکان

همه کودکان و نوجوانان متفاوت هستند. مشکلات بهداشت روانی می تواند منجر به تغییرات جسمی نیز شود. علائم زیر ممکن است در کودکان دارای مشکلات روانی مشاهده شوند:

تغییر در تفکر:

• گفتن چیزهای منفی در مورد خود یا سرزنش کردن خود در مورد چیزهایی که خارج از کنترل آنهاست.
• کاهش تمرکز
• افکار منفی مکرر
• تغییر در عملکرد مدرسه

تغییر در احساسات:

• واکنش ها یا احساسات اغراق شده
• ناراضایتی، نگرانی، گناه، ترس، تحریک پذیری، غم یا عصبانیت
• احساس درماندگی، ناامیدی، تنهایی

تغییر در رفتار:

• تمایل به تنها بودن
• گریه کردن به راحتی
• کاهش علاقه به ورزش و یا انصراف از ورزش، بازی ها یا فعالیت های دیگری که معمولاً از آن لذت می برند.
• واکنش بیش از حد، یا طغیان ناگهانی عصبانیت یا اشک بر اثر حوادث کوچک.
• به نظر می رسد ساکت تر از حد معمول است، کم انرژی تر است.
• کم خوابی
• بروز رفتارهای کودکان کم سن تر

تغییرات فیزیکی:

• سردرد، درد شکم، درد گردن یا درد عمومی بدن.
• کمبود انرژی یا احساس خستگی
• مشکلات در خوابیدن یا غذا خوردن.
• انرژی زیاد یا عادت های عصبی مانند جویدن ناخن، مکیدن انگشت شست.

به یاد داشته باشید: فقط به این دلیل که متوجه یک یا چند مورد از این تغییرات هستید به این معنا نیست که کودک یا نوجوان شما دارای یک مشکل سلامت روانی است.

استرس والدین و سلامت روان کودکان

استرس والدین، کودکان را در هر سنی تحت تأثیر قرار می دهد. در حقیقت، مطالعات نشان داده است که استرس والدین می تواند کودکان را در معرض خطر مشکلات رفتاری، عاطفی و یادگیری و همچنین مشکلات سلامتی مانند آسم قرار دهد. یک مطالعه اخیر نشان داد که استرس والدین می تواند از نظر ژنتیکی بر روی کودک اثر بگذارد. به طور کلی، تحقیقات نشان داده استرس والدین برای سلامت روان کودکان مضر است. كودكانی كه در معرض خشونت خانگی قرار دارند و والدینی افسرده و مضطرب دارند، بیشتر از همسالان خود به نقاط عطف رشد در زبان، حركت و مهارت های اجتماعی برسند.پرستاران می توانند کمک زیادی به کودک شما برای مقابله با مشکلات کنند.

تأثیر اختلالات روانی در کودکان چیست؟

سلامت روان برای سلامت کلی انسان مهم است. اختلالات روانی شبیه بیماری‌های مزمن هستند. بیماری‌های مزمن، بیماری‌هایی است که مدت زیادی طول می‌کشد، اغلب به طور کامل از بین نمی‌رود و می‌تواند در طول عمر ادامه یابد.

بدون تشخیص و درمان به‌موقع، کودکان مبتلا به اختلالات روانی می‌توانند در خانه، مدرسه و در برقراری روابط دوستی با مشکل روبه‌رو شوند. اختلالات روانی همچنین می‌توانند در رشد سالم بچه تداخل ایجاد کنند و باعث بروز مشکلاتی شوند که می‌توانند تا بزرگسالی ادامه یابند.

چگونه سلامت روانی کودکم را تقویت کنم؟

همه والدین می خواهند فرزندانشان از سلامت روانی خوبی برخوردار باشند. در این بخش 10 نکته برای تقویت سلامت روانی فرزندتان معرفی کرده ایم:

1.  برای کودکتان وقت بگذارید 
2. مراقب صحبت های آنها باشید
3. کودکتان را تشویق کنید
4. آموزش انضباط بدون برچسب زدن
5.  انتظارات واقع بینانه داشته باشید
6. به کودک خود بیاموزید که مثبت فکر کند
7.  به فرزندتان بیاموزید که مستقل باشد
8. کودکتان را به داشتن فعالیت بدنی تشویق کنید
9.  استرس را با هم کاهش دهید
10. الگوی مثبتی باشید